“Spel brengt vreugde, sociale verbondenheid en hoop”
Spelen moet prioriteit zijn voor onze beleidsmakers
11 juni: internationale dag voor spelen
Voor de allereerste maal vieren we op 11 juni de International Dag voor Spelen. De VN besliste eerder dit jaar om vanaf 2024 elk jaar een dag uit te trekken om spelen en de vele voordelen ervan te benadrukken. Geheel terecht, zeggen zowel professor Jeroen Scheerder (KUL) als Plan International België. Sport en spel zijn immers essentieel voor kinderen, maar ook voor de maatschappij als geheel.
Twee dagen na de verkiezingen aandacht vragen voor spelen? ‘Daar is het nu het moment niet voor’, zouden velen opmerken. En toch: ook vandaag – zéker vandaag – moeten we aandacht vragen voor spelen. Als samenleving én als mens kunnen we niet zonder spel. Door te spelen bereiden kinderen zich voor op school en succes in het leven. Spel helpt kinderen en jongeren om te genezen van trauma’s en uit te groeien tot fysiek en mentaal gezonde, sociale en zelfverzekerde burgers.
“Sport en spel vormen, onder de titel ‘haar spel’, een belangrijke pijler binnen onze eigen werking”, zegt Isabelle Verhaegen, nationaal directeur bij Plan International België. “Spelen is een krachtige hefboom voor sociale empowerment en een effectieve manier om te strijden voor gendergelijkheid. Sport geeft zelfvertrouwen aan meisjes en biedt hen de kans om stereotypen te doorbreken. Dat meisjes, en kinderen in het algemeen, kunnen spelen, is dan ook een onmisbaar element in onze strijd voor een wereld waarin elk meisje vrij is.”
Ze vervolgt: “Over de hele wereld hebben meisjes minder tijd en gelegenheid om te spelen, onder andere vanwege zorgen over hun veiligheid, beperkingen op hun bewegingsvrijheid, onbetaald zorgwerk en huishoudelijke taken, vroegtijdige en gedwongen huwelijken en gebrek aan toegang tot onderwijs. Dit beperkt het potentieel van meisjes om de sociale, emotionele en cognitieve vaardigheden te ontwikkelen die de basis vormen voor participatie, leiderschap, communicatie en probleemoplossing in hun hele leven. Alle meisjes, waar dan ook, moeten de tijd, ruimte en vrijheid krijgen om te spelen.”
Veilige openbare ruimte: prioriteit voor beleidsmakers
Professor Jeroen Scheerder (Hoogleraar Sportbeleid en Sportsociologie aan KU Leuven en Research Associate in the UNESCO Chair for Sport, Development, Peace & Olympic Education aan University of the Western Cape) bevestigt het belang van spelen voor kinderen. “Spel is universeel en immer actueel, een niet aflatende menselijke drang naar recreëren en creëren. Spel is ontspanning door inspanning”, zo vertelt hij. “Wanneer kinderen niet of onvoldoende kunnen spelen, kan dat leiden tot motorisch analfabetisme, vroegtijdige myopie en over-beschermde, mensschuwe kinderen. Willen we niet dat onze kinderen morgen uitgroeien tot fysiek en sociaal inactieve en bange burgers, dan moeten zij vandaag onbezonnen kunnen ravotten.”
“Maar om te kunnen spelen, moeten kinderen en jongeren daarvoor – letterlijk – de ruimte krijgen”, benadrukt professor Scheerder. “Een veilige ruimte zodat ze onbezonnen kunnen bewegen, spelen en avonturen beleven, voldoende plek om levenslang en levensbreed te missen en te gissen: het zou een prioriteit moeten zijn van onze beleidsmakers.”
Spel in crisissen en internationale samenwerking
Ook in de context van internationale samenwerking en humanitaire hulp is spel een intrinsiek onderdeel van het leven. Eten en drinken, een dak boven het hoofd en een minimum aan medische zorg is niet voldoende, ook niet in crisissituaties: Jeroen Scheerder en Isabelle Verhaegen zijn het helemaal eens over het belang van spelen in álle contexten.
“Spel brengt vreugde, sociale verbondenheid en hoop in tijden van crisis. Het helpt kinderen veerkracht te ontwikkelen en te herstellen van stressvolle situaties”, zo weet Isabelle Verhaegen. “Oók in crisissituaties horen kinderen te spelen. Daarbij is extra aandacht nodig voor meisjes: voor hen zijn de gevolgen van conflicten en crisissen bijzonder impactvol. Zij zijn dan de eerste die niet meer mogen of kunnen vrij spelen, ook al is dat essentieel voor hun welzijn, leren en zelfredzaamheid.”
Plan International roept de humanitaire actoren en overheden – en óók de nieuw verkozen beleidsmakers – op meer te investeren in inclusieve spelmethoden van hoge kwaliteit als onderdeel van de humanitaire hulpverlening.
Meer informatie:
- De International Dag voor Spelen (International Day of Play) zal vanaf 2024 elk jaar gevierd worden op 11 juni. Meer achtergrondinformatie op de webstite van de Verenigde Naties (in het Engels).
- Meer informatie over veilige openbare ruimte en het project ‘Safer Cities’ vindt u op de website van Plan International België.
- Over de foto: De Ludobus (in het Nederlands de 'speelbus') in Modavië is de ultieme reizende speelgoedbibliotheek. Gevuld met educatieve spellen, boeken en puzzels bezoekt de bus met zijn team van animatoren en psychologen verschillende dorpen en vluchtelingencentra door heel het land om het welzijn van kinderen en hun families die getroffen zijn door het conflict in Oekraïne te verbeteren.
De Ludobus creëert niet alleen een vrolijke carnavalssfeer voor de kinderen, maar biedt moeders ook de kans om uit te rusten en te kijken hoe hun kinderen zich vermaken. Er is ook de mogelijkheid om hun kinderen in de veilige ruimte achter te laten en een vrijwillige sessie met psychologen bij te wonen om hun behoeften te bespreken en te praten over problemen waar ze mee te maken kunnen krijgen.