‘Laat mij een kind zijn, geen bruid’ – Nieuw rapport geeft unieke inkijk in leven na een kindhuwelijk 

Kindhuwelijken blijven wereldwijd een van de grootste bedreigingen voor meisjes en hun rechten. Nieuw, uniek onderzoek door Plan International onthult hoe de schadelijke praktijk voor meisjes vaak gepaard gaat met geweld en hen berooft van opportuniteiten. Naar aanleiding van Wereldmeisjesdag (11 oktober) brengt Plan International dat onrecht onder de aandacht.  

Wereldwijd trouwen elk jaar 12 miljoen meisjes voor hun achttiende verjaardag, ook al is de praktijk in de meeste landen illegaal. Dat betekent dat er elke drie seconden ergens ter wereld een meisje trouwt. ​ 

Onder de titel Let me be a child, not a wife – Girls' experiences of living through child marriage bundelt de nieuwste editie van het State of the World's Girls-rapport van Plan International ervaringen en getuigenissen van meisjes en jonge vrouwen die al voor hun achttiende getrouwd waren. Bijna de helft van de respondenten (45%) was getrouwd met een man die vijf of meer jaar ouder was dan zij. Sommige meisjes hadden een man die meer dan tien tot zelfs twintig jaar ouder was. ​ 

Onderzoekers spraken met meisjes en jonge vrouwen in Bangladesh, Cambodja, Indonesië, Nepal, Ethiopië, Mozambique, Oeganda, Zambia, Colombia, Dominicaanse Republiek, Guatemala, Ecuador, Nigeria, Niger en Togo. Meer dan 250 meisjes en jonge vrouwen hebben hun eigen, persoonlijke ervaringen met kindhuwelijken gedeeld in een van de meest uitgebreide onderzoeken in zijn soort. Hun verhalen tonen de schade die vroege huwelijken veroorzaken. 

Getrouwde meisjes blijven thuis 

Uit het rapport blijkt dat diepgewortelde maatschappelijke verwachtingen ten aanzien van meisjes om echtgenotes en moeders te worden vandaag nog steeds merkelijk aanwezig zijn. De grote waarde die men nog steeds hecht aan vruchtbaarheid en gehoorzaamheid berooft meisjes van hun vrijheid en hun toekomst. 

Opvallend is de kwetsbaarheid van meisjes in hun huwelijk. Vaak worden ze gedomineerd door hun – oudere – partner én zijn familie. 13% van de meisjes getuigen ook over geweld binnen het huwelijk. ​ 

Meisjes moeten na hun huwelijk stoppen met school en worden verplicht het huishouden te runnen. Uit het rapport bleek dat meer dan één op drie (35%) van school ging onmiddellijk na of omwille van hun kindhuwelijk. Van alle getrouwde meisjes en jonge vrouwen gaat 63% niet naar school, heeft geen werk en volgt geen opleiding (zogenaamde ‘NEET’ – Not in Education, Employement or Training). ​ 

Getrouwde meisjes hebben nauwelijks toegang tot anticonceptie en gezondheidsdiensten. Vaak staan ze ook onder druk om vroeg in het huwelijk zwanger te worden. ​ 

Sociale druk en… liefde 

Kindhuwelijken zijn nog steeds diep verweven met veel gemeenschappen over de hele wereld. Economische tegenspoed of sociale en familiale druk wordt door 46 procent van de meisjes die aan het onderzoek deelnamen als belangrijkste reden genoemd. 

Maar er is ook sprake van liefde: opvallend veel meisjes noemen liefde als een van de redenen voor het huwelijk. Dat behoeft meteen nuance: ook al dachten ze als kind dat het huwelijk een eigen keuze voor de jongen van hun dromen was, achteraf noemen ze druk vanuit familie en gemeenschap als bepalend. Een huwelijk komt om de eer en de reputatie van het meisje te ‘beschermen’ – iets waar ze achteraf vaak spijt van hebben. ​ 

Wetgeving is onvoldoende 

Kan wetgeving kindhuwelijken stoppen? Het onderzoek toont aan dat wetten en regels op zich onvoldoende zijn. In 14 van de 15 onderzochte landen, met Niger als enige uitzondering, zijn kindhuwelijken immers al illegaal. Een gebrek aan financiering en slechte wetshandhaving zorgen ervoor dat de praktijk blijft bestaan. Vaak zijn er ook mazen in het wetgevende net, waardoor ouders, voogden en lokale rechters kunnen instemmen met een huwelijk vóór de wettelijk vastgelegde leeftijd. ​ 

Bovendien zijn informele verbintenissen bijzonder moeilijk op te sporen. Niet-geregistreerde huwelijken en verbintenissen laten meisjes en vrouwen achter zonder bescherming als het gaat om kinderbijslag, eigendomsrechten en wettelijke waarborgen. 

Kindhuwelijken mogen nooit ‘normaal’ zijn 

“Op Wereldmeisjesdag (11 oktober, nvdr) roepen we de regionale, Belgische en Europese overheden op om aandacht te hebben voor kindhuwelijken. Niet alleen moet ons land anderen aanmoedigen om dergelijke huwelijken uit te bannen, we willen ook dat ze aandacht hebben voor de rechten van meisjes die al getrouwd zijn”, zegt Isabelle Verhaegen, directeur van Plan International België. ​ 

“Tien jaar geleden nam het federaal parlement een krachtig standpunt in tegen gedwongen kindhuwelijken, in het bijzonder in de partnerlanden van de Belgische ontwikkelingssamenwerking. Nog steeds trouwt elke drie seconden ergens ter wereld een meisje – dat zijn jaarlijks 12 miljoen meisjes die van hun kindertijd beroofd worden. Kindhuwelijken zijn niet normaal en mogen nooit als zodanig worden gezien. Meisjes moeten de kans krijgen om hun eigen toekomst te kiezen. Willen we een wereld waarin elk meisje vrij is, dan moet die extreem schadelijke vorm van gendergerelateerd geweld – want dat is het wel degelijk – zo snel mogelijk stoppen.” 

Het volledige rapport is beschikbaar in het Engels. Er is ook een samenvatting.